Uyku Eğitiminin Güvenli ve Etkili Olduğunu Gösteren 6 Bilimsel Araştırma
Bu yazımda da uyku eğitimi uygulamalarının değil zararlı olmak, tam tersi pek çok yönden faydalı olduğunu gösteren araştırmaları bulabilirsiniz.
Bu yazıda en çok adı geçen 6 bilimsel çalışmayı paylaşıyorum…bunlar uluslararası alanda yaygın bilinen ve kabul gören, Klinik Psikolog Janet Krone Kennedy ve Yale Pediatrik Uyku Merkezi Direktörü Dr. Craig Canapari gibi uzmanların uyku sorunlarına dair yazdıkları kitaplarında yer alan araştırmalar ve aslında fazlası da var.
Bu çalışmaların ülkemizde bilinmemesi ve uluslararası literatürün ülke olarak bu kadar gerisinde kaldığımızı görmek oldukça üzücü.
Gelin burada beraber bunları ortaya dökelim.
Bu araştırmalar 4 aydan büyük bebeklerle olmak kaydıyla farklı ay grubundan bebekleri ve farklı davranışsal uyku eğitimi metotlarını kapsıyorlar…içlerinde ülkemizde popüler olan şşş/pat ve yatır kaldır yöntemi pek yok, çünkü uyku bozukluğu tedavisinde etkin bir yöntem olarak kabul edilmiyor.
Bu araştırmalarda odanın içinde başlayıp kademeli odadan çıktığınız veya baştan itibaren odanın dışından farklı şekillerde yönettiğiniz yani bazı kişilerin terkedilmiş hisseder vs dedikleri, ebeveynlerin zararlı diye korkutuldukları davranışsal metotlar da var…halbuki bunların bilimsel bazı olmadığını, sadece kişisel yorum ve iddialar olduğunu birazdan araştırmalardan bahsederken göreceksiniz.
Keza Akademi olarak biz de uyku çalışmalarımızda bu metotları güvenli/zararlı şeklinde ayırmıyoruz ve ebeveynlere sadece belirli metotların güvenli diye empoze edilmesini doğru bulmuyoruz.
Bu yüzden 4-18 ay Mışıl Mışıl Uyku Programımızda tüm metotlar mevcut ve hepsinin adım adım uygulamalarını en ince detayına kadar anlatıp seçimi ebeveynlere bırakıyoruz çünkü her bebeğin ve ailenin yolu kendine özel olmalı…ve farklı seçenekleri olduğunu bilerek gerektiğinde de yolunu değiştirme özgürlüğü olmalı.
Programımızda bu araştırmalarda etkinliği ve güvenilirliği teyit edilmiş 3 temel metodu kullanıyoruz ancak bu metotların farklı uzmanlara göre farklı modifikasyonları mevcut…biz de yüzlerce ebeveynle olan tecrübemizle programımızda bunları temel uygulamalara sadık kalmak kaydıyla bazı farklılıklarla paylaşıyoruz.
Örneğin hemen herkesin duyduğu Ferber yöntemi, bizim Programımızda Gir-Çık metodu olarak geçer ancak en önemli farkı Ferber'deki gibi bekleme süresini arttırarak değil, süreyi sabit tutarak ve 10 saniye kuralı uygulayarak bunu yaparız.
Veya araştırmalarda "unmodified extinction" diye adı geçen odaya hiç girilmeyen yöntem, Programımızda daha temkinli uygulanır, yani bebek gece uyandığında besleme saati olmasa dahi mutlaka 1 kez girilir, gerekli kontroller yapılır, ebeveynlerin varlığı hissettirilir sonra yöntem uygulanır.
Veya yine sandalye ile kademeli uzaklaşma yöntemini de seçenek olarak ailelere sunarız ancak uygularken bebekleri için çok uyarıcı olduğunu hissederlerse, Programdaki diğer iki metot ile ilerleme imkanı veririz.
Özetle temel uyku eğitimi metotlarında doğru yanlış yok, tek bir yol da yok…bizim görevimiz ailenin kendine ve bebeğine en uygun olduğuna inandığı yolu çizmesine yardımcı olmak.
Bu 3 temel metodun yanısıra Programımızda alternatif olarak yatır/kaldır yöntemi de mevcut çünkü özellikle kaygısı yüksek ebeveynlerin ilgisini çeken bir yöntem ancak açıkçası yatır kaldırla başlayan aileler dahi adım adım diğer daha bağımsız ve direkt metotlara kendi istekleriyle kayıyorlar çünkü daha etkili ve güvenli olduklarını kendileri birebir tecrübe ediyorlar, çok güzel sonuçlar alıyorlar, bizimle paylaşıyorlar, biz de Program alanımızda başarı hikayeleri bölümünde keyifle paylaşıyoruz.
Özetle temel uyku eğitimi metotlarında güvenli veya zararlı diye bir ayırım yok, doğru ve tutarlı uygulandığı sürece hepsi etkili ve güvenli…önemli olan bebeğe ve aileye en çok hangi metodun uyduğu.
Programımızda da zaten bu seçimi nasıl yapabileceğiniz konusunda sizi detaylıca yönlendiriyoruz.
Araştırmalara geri dönersek;
Gelin kısaca bu 6 araştırmanın sonuçlarına bakalım..daha detaylı bilgi arzu ederseniz de bize her zaman email üzerinden ulaşabilirsiniz.
France - 1992
İlk araştırma, çocuk gelişimi ve pediatrik uyku üzerine uzman Klinik Psikolog Karyn France’in 1992’deki uyku eğitimi çalışması.
Çıkan sonuç; uyku eğitimi verilen grupta, verilmeyen kontrol grubuna göre mızmızlık ve huysuzlukta azalma, günlük davranışlardaki uyumda artış, uykularda iyileşme, ve güvende hissetme duygusunda artış tespit edildi.
Eckerberg - 2004
Uyku Araştırmacısı Eckerberg’ün 2004 yılında İsveç’te yaptığı çalışmada da yine benzer şekilde uyku eğitiminin ardından hem gün içindeki davranışlarda ve iştahlarında iyileşme, hem de ebeveynlerle olan bağlarında kuvvetlenme tespit edildi.
Mindell - 2006
2006 yılında Philadelphia Çocuk hastanesi uyku bozuklukları direktörü Klinik Psikolog Jodi Mindell ve ekibi bu alanda yapılan küçük büyük 52 araştırmayı masaya yatırdılar ve kapsamlı bir rapor hazırladılar.
Ve davranışsal uyku eğitimi uygulamaları sonucunda her hangi bir yan etki tespit edilmediği gibi tam tersi uyku eğitimi sonrası bebek çocukların sadece uykularında iyileşme değil, güvende hissetme, uyum ve genel davranışlarında da iyileşme ve ayrıca ebeveynlerin genel ruh halinde ve evliliklerinde iyileşme raporlandı.
Hiscock - 2004
2001 yılında çocuk doktoru ve Murdock çocuk araştırma hastanesinde bebek kliniği direktörü Profesör Harriet Hiscock ve ekibi yaptıkları araştırmada uyku sorunu yaşayan bebeklerin annelerinin depresyon yaşama riskinin 2 katı fazla olduğu tespit ettiler.
Bunun ardından Hiscock, 2004 yılında Avustralya’da Anne ve Çocuk Sağlığı Programı kapsamında uzun soluklu bir uyku eğitimi araştırması başlattı.
Araştırmanın kısa vadeli ilk sonuçlarında bebeklerin uykularında iyileşme ve annelerin depresyon seviyesinde azalma görüldü.
Bu bebekler 5 yıl kadar aralıklı olarak takip edildiler.
Price - 2009
Ve en son 2009 yılında yani 6 yaşına geldiklerinde Royal Çocuk Hastanesi Kıdemli Araştırma Görevlisi Dr Anna Price tarafından bu çocukların ruh sağlığı, davranışları, bağlanma ve kortizol seviyeleri ölçümlendi.
Ve uyku eğitimi uygulamayan diğer grupla mukayese edilince hiçbir olumsuz yan etki görülmedi.
Bu uyku eğitimi programı çocukların uyku sorunu ve annelerin depresyon sorununun çözümünde ciddi başarı sağladığı için Anne Çocuk Sağlığı çalışanlarına da öğretilerek doktor kontrollerinde hemşireler tarafından tüm ebeveynlere aktarılmaya başlandı…ve hem toplum sağlığına fayda nedeniyle 2010’da ödül aldı.
Gradisar - 2016
Ve son olarak geldik 2016 yılına.
Flinders Üniversitesi Çocuk ve Ergen Uyku Kliniği Direktörü Klinik Psikolog Prof. Dr. Michael Gradisar araştırmasına.
Gradisar 2006 yılından bu yana pediatrik uyku problemlerinin tedavisi üzerinde çalışıyor.
Ekibiyle yaptığı uyku eğitimi araştırmasında 1 hafta, 1 ay, 3 ay ve 12 ay sonra yapılan değerlendirmelerde bebeklerin çok daha sağlıklı uykulara kavuşurken, kortizol, stres, güvenli bağlanma, davranış durumları ve duygusal sağlıklarında bir sorun tespit edilmediği gibi, annelerin stres seviyelerinde düşüş raporlandı.
Bunlar gerçek bulgular…gerçek datalar.
Bu araştırmalar deşildiğinde bazı kusurlar bulunabilir mi, elbette bulunabilir.
Ama burada sadece 1-2 araştırmadan bahsetmiyoruz…uzun yıllara yayılmış çok sayıda ve çeşitte araştırmadan bahsediyoruz..ve bu alana kendilerini adamış yüzlerce belki binlerce bebeği ve çocuğu hem uyku hem de ruh sağlığı alanında takip eden uzmanların çalışmalarından bahsediyoruz.
Dediğim gibi bunlar uluslararası alanda yaygın bilinen, yeterli bulunan ve kabul gören çalışmalar.
Dolayısıyla özetle eğer bilim konuşuyorsak, bilim net bir şekilde uyku sorunlarının çözümünde davranışsal uyku eğitimi metotlarının zararlı değil aksine etkili, güvenilir ve faydalı olduğunu söylüyor.
Peki bilim esas neyin zararlı olduğunu gösteriyor biliyor musunuz?
Uyku sorunlarının bebek, çocuk, anne, baba, evlilik özetle tüm aile üzerinde yarattığı fiziksel ve duygusal sağlık sorunlarının.
Dolayısıyla bir zarardan bahsedilecekse uyku eğitimi uygulamalarının değil, uyku bozukluklarının sebep olduğu zararlardan bahsetmek gerekiyor.
Ve "o zararlı bu zararlı" yorumlarını duyduğunuzda şunu hep hatırlamak gerekiyor ki bu duyduklarınız bilim değil, bireysel yorumlar.
Biraz önceki araştırmalar dışında okuduğunuz dinlediğiniz her şey, kişisel yorum, varsayım ve iddia grubuna giriyor.
Uyku eğitimi uygulamaları konusunda herkes kişisel görüşlerini paylaşmakta elbette serbest ama kimse “bilimsel çalışmalar zararlı olduğunu gösteriyor” diyemez.
Özellikle de tam tersini gösteren bu kadar araştırma ve bunu destekleyen bu kadar uzman varken.
Umuyorum artık ülkemizde de kulaktan dolma yalan yanlış paylaşımların yerini, çarpıtılmayan gerçek bilimsel bilgiler alıp, uykusuzluktan perişan ailelerde yersiz korkular yaratılmaz ve kendileri için objektif bir şekilde en doğru kararı vermeleri desteklenir.
Her aile uyku eğitimi uygulamalı diye bir şey kesinlikle yok, zaten sadece bunun gerekliliğine gerçekten inanan ve süreci bilinçli yönetebilecek ebeveynlerin uygulaması gerekir.
Ancak uyku eğitimiyle uyku sorunlarını çözüme kavuşturmak isteyen aileleri de hiç kimsenin bilimsel bazı olmayan iddialarla korkutmaya, suçlamaya ve eleştirmeye hakkı yok.
Her ailenin tercihleri ve yolu farklı.
Bu yüzden lütfen artık bu anlamsız uyku eğitimi zararlı/yararlı soğuk savaşına son verelim, her aile kendisi için en doğru olduğuna inandığı yolda huzurla ilerlesin.
Eğer sizin yolunuzun Uyku Eğitimi olduğunu düşünüyorsanız 4-18 ay dönemindeki bebeklere özel hazırladığımız Mışıl Mışıl Uyku Programımıza göz atmanızı isteriz.
5 Adımlı bir sistem olan ve 2000'den fazla üyesi olan Programımızı, titizlik ve tutarlılıkla uygulayan tüm aileler çok daha sağlıklı uykulara kavuştu, sizi de aramızda görmek isteriz.
Sevgilerimle
Ahu Tükel | Pediatrik Uyku ve Ebeveyn Koçu
Çiçek Ailem Kurucusu